Steve Pickering, docent aan de opleiding, vertelt enthousiast: ‘De eerste twee weken waren een droom. Studenten zijn enthousiast en enorm gemotiveerd en dat zie je meteen terug. Van tevoren hadden we als team enorm veel zenuwen; er kan heel veel fout gaan. We hebben de manier van lesgeven compleet omgegooid naar een flipped classroom. In plaats van hoorcolleges met een docent voor de groep, geven we groepsgericht les waarbij studenten zelf aan de slag gaan en de docent als facilitator aanwezig is. Jaren geleden is al bewezen dat onze gemiddelde aandachtsspanne 23 minuten is: waarom zou je de dingen dan niet beter aanpakken? Studenten krijgen veel eigen ruimte, letterlijk in de oude kamers van Roeterseiland J/K en figuurlijk, en zijn tot nu toe gepassioneerd over de projecten. Ook met zoveel ruimte, zitten ze soms de hele dag in groepjes te overleggen en te werken. Maar we zijn ook nog zoekende: door te zien wat wel en niet werkt, kunnen we het programma blijven aanpassen.’

Problemen in de samenleving

Mede-oprichter en coördinator van de opleiding is Eelke Heemskerk. Hij legt uit wat de studie inhoudt: ‘Als je op de campus rondkijkt, zie je studenten en docenten die echt gepassioneerd zijn om zich te buigen over de grote problemen waar onze samenleving mee te maken heeft. Denk aan ongelijkheid, denk aan klimaatverandering, of andere grote problemen. We willen impact maken. We willen samenwerken met stakeholders in de samenleving. Dat is waar de ongelijkheid echt speelt en waar mensen proberen oplossingen te bedenken voor klimaatverandering. Met de studie Computational Social Science doen we precies dat. We leren studenten niet alleen theorieën om de complexiteit van de grote maatschappelijke vragen beter te begrijpen en te ontrafelen, maar we rusten ze ook uit met een digitale gereedschapskist met datamethoden. Daarmee zijn ze in staat om digitale oplossingen en interventies te ontwikkelen voor deze grote vraagstukken. Ze begrijpen niet alleen hoe algoritmen de samenleving beïnvloeden en hoe we ze moeten reguleren, maar ze kunnen ook onder de motorkap kijken en die algoritmen aanpassen.’

De opleiding is ingedeeld in 4 expertises: sociale wetenschappen en geesteswetenschappen, digitale expertise, onderzoeksexpertise en ‘change making’ expertise. Die laatste is vooral vernieuwend. ‘Bij de meeste studies is het niet je taak om de wereld beter te maken, alleen om deze te analyseren. Verandering is vervolgens aan de beleidsmakers,’ legt Pickering uit, ‘Deze studie gaat uit van het tegenovergestelde: je gaat dit studeren om de wereld een betere plek te maken. Daarbij nemen we de sociale wetenschappen en geesteswetenschappen als basis om je eigen positie in de samenleving te begrijpen. Vervolgens leren we studenten om niet alles om te gooien, maar vanuit deze positie dingen te veranderen. Daarvoor hebben we de digitale stroming: statistieken, visualisaties, algoritmes. Deze worden niet onderwezen in normale geesteswetenschappelijke en sociaalwetenschappelijke studies. Terwijl er juist overal data is en dat alleen maar groeit. Leer politicologen ook programmeren!’

Hoe ziet dat er dan concreet uit? ‘In het eerste jaar gaan studenten aan de slag met twee grote projecten, een over klimaatverandering en een over beveiligingssystemen. Hiervoor werken we samen met partners binnen en buiten de stad. Een vraagstuk is bijvoorbeeld: hoe kunnen we duurzaam vissen in Nederland? De studenten helpen vervolgens om data te verzamelen en analyseren, en daarmee activiteiten te bedenken die weerstand onder burgers verkleint,’ aldus Pickering.

Pickering vertelt enthousiast over zijn baan: ‘Toen ik in het Verenigd Koninkrijk probeerde om een studie zoals deze te realiseren, liep ik tegen allerlei institutionele zaken aan. De functie-omschrijving bij de UvA maakte me meteen ontzettend enthousiast: dit vat samen wie ik ben als persoon en wat ik al jaren probeer te doen, namelijk het combineren van sociale wetenschap met digitale expertise. Wat Eelke Heemskerk heeft gedaan, is het samenbrengen van een gemeenschap van wetenschappers die in dit programma geloven. Dat maakt het verschil.’